جالب است بدانید...........گل فشان

دو عامل پیدایش گل‌فشان‌ها به شرح زیر است:

• فشارهای زمین‌ساختی باعث پیدایش گل فشانها شده‌اند. این گل فشانها دارای روانه‌های گلی سرد هستند.
• گل فشانها از عوارض مرتبط به پیامدهای آتشفشانها است که این نوع گل فشانها دارای روانه‌های گلی داغ می‌باشند.

منشا تشکیل گل‌فشان‌ها در سواحل شمالی دریای عمان، فشار حاصله حرکت صفحه اقیانوسی دریای عمان و در منطقه شمال ایران - گلستان نیز مربوط به زیرصفحه قاره‌ای ایران باشد.

اهمیت گل فشان ها:

وجود این پدیده ریخت‌شناختی در هر منطقه نشانه فعالیت زمین‌ساختی آن منطقه بوده‌است. بنابراین احتمال زلزله خفیف و گسل خوردگی وجود داشته که این امر باید در احداث سازه‌های ثابت و سکونت گاه‌ها لحاظ شود.

ترکیبات بعضی گل فشانها تا حدی مشخص کننده وضعیت درونی زمین از لحاظ وجود منابع آب و نفت و سایر مشتقات هیدروکربنی می‌باشد.

گل فشان‌های ایران اکثراْ در جلگه ساحلی دریای عمان در جنوب استان سیستان و بلوچستان و استان هرمزگان و نمونه‌های در شمال استان گلستان در شهرستان آق‌قلا واقع شده‌اند. تعدادی از آنها فعال بوده و فعالیت آنها در فصول مختلف سال با تغییراتی همراه است، بطوریکه گاهی یک گل فشان فعال، ممکن است غیرفعال شود و بالعکس.

گل‌فشان‌ها در سرتاسر دنیا پراکنده هستند. بزرگ ترین کوه گل افشان دنیا با ارتفاع ۵۰۰ متر در منطقه بلوچستان پاکستان قرار دارد. معروف ترین گل‌فشان ایران در منطقهٔ تَنگ در استان سیستان و بلوچستان و در شهرستان کنارک قرار دارد. این گل‌افشان مجموعه‌ای از چند تپه با ارتفاع متفاوت است که هم اکنون فقط یکی از آنها فعالیت گل‌فِشانی دارد. به علت نزدیکی زیاد این منطقه به اقیانوس هند و همچنین شکل خاص پوسته زمین در این ناحیه، پوسته اقیانوس با شیب بسیار تندی در زیر این منطقه به داخل زمین فرو می‌رود که باعث به وجود آمدن فشارهای زیادی به پوسته زمین می‌گردد. فشار به وجود آمده باعث خروج آب و به همراه آن گل و لای می‌شود. این عامل یکی از علت‌های بوجود آمدن گل افشان‌ها و چشمه‌های آب معدنی فراوان در این منطقه به شمار می‌آید.

سرد بودن گل و عدم وجود بخار به همراه آن تاییدی بر صحت ادعای ذکر شده‌است. زیرا در مناطقی که پدیده‌های مشابهی به علت گرمای زمین و فعالیت‌های آتشفشانی رخ می‌دهد، خروج آب گرم به همراه بخار طبیعی تر است. یکی از نمونه‌های بسیار دیدنی و جالب توجه در این مورد کوه تخت سلیمان شهر تکاب در استان آذربایجان غربی است.

در فاصله حدود ۸ کیلومتری شمال شرق این مجموعه، مجموعه گل افشان دیگری وجود دارد که از فعالیت ان اطلاع دقیقی در دسترس نیست. گل‌افشان دیگری با نام پیرگل در منطقه تفتان در همین استان قرار دارد. گل‌افشان‌هایی با ساختار حوض مانند در منطقه گمیشان‌تپه در استان گلستان قرار دارد. گل افشان‌های حوض مانندی نیز در منطقه میناب گزارش شده‌اند.

موقعیت جغرافیایی گل فشان های ایران: